Netflix’in popüler dizisi Yaratılan'ı anmadan önce, kaynağı Frankenstein’dan başlamamız gerekiyor. Aşk ve Gurur’un editörü Veysel Atayman ön sözünde dönemin Gotik eserlerin yükselişi için "Korku edebiyatı, aydınlanma çağının akıl dünyasına duyulan güvenin yıkılmasından sonra duyulan endişeyle ilintisi ve tarih sahnesinde yerini alan burjuva sınıfının dünya ile kurduğu anlaşılır bir estetik ilişki açısından dikkat çekicidir.’’ demiştir.
Frankenstein’ın ve Prometheus’un Hikayesi
Frankenstein’ın tam ismi Frankenstein ya da Modern Prometheus’tur. Prometheus’un başı çok bilinmeyen bir miti vardır. Prometheus, dedesinin öcünü almak için gözyaşıyla yoğurduğu balçıktan ilk insanı yaratmıştır -hikayenin devamı bilindiktir-. İnsanlara acıyan Prometheus tanrılara ait olan ateşi çalıp insanlara sunar. Promethes’un tanrıların ateşini insanlara vermesi, Zeus’un sonsuz gazabına uğramasına yol açar. Hikayemiz de insanın, ona ait olamayan can vermeye gözünü dikmesiyle başlar. Frankeisten’ın başta bir devrim gibi gözüken, cansıza can vermeyi başarması onu Prometheus gibi sonsuz acıya götürecektir ve her şey Zeus’un yıldırımıyla başlayacaktır.
Yaratılan’a Bir Göz Atış
Türkiye’de yeterli değeri görmemiş Gotik ve bilim kurgu için çok başarılı bir uyarlama olmuş. Çağan Irmak’ın yazıp yönettiği sekiz bölümlük fantastik dizide Ziya, okuyan herkesin sonunu getiren kıyamı kitabı yıllarca kafasına takmıştır. Can vermenin bir yolunu bulmak ve babasının mesleği tıp fakültesini okumak için İstanbul’a gider. Burada kendisi gibi bir doktor olan hocasıyla deneye başlamalarıyla Ziya’nın acıları bitmek bilmez. Ziya yarattığı canavarından korkup onu terk edip hayatına olduğu gibi devam eder. Canavar hiçbir şey bilmeden dünyada onu seven bir bakıcısı olmadan bir başına kalır. Fiziksel olarak insandan üstün olan canavar, aynı zamanda çirkin olduğu için insanlar tarafından dışlanmakla kalmayıp öldürülmek bile istenecektir. Yaratıcısına onu bu dünyada yalnız bıraktığı için öfkelenen yaratılan, Ziya’nın yakasını bırakmayacaktır.
Çağan Irmak Yorumu
Uyarlama olduğundan eserle dizide birçok farklılık var. Benim hoşuma giden Ziya’nın müstakbel eşi Asiye’nin gerçekten asi olmasıydı. Kitabın yazarı Mary Shelley'nin kadın hakları savuncusu bir annenin kızı olması kitapta kendini göstermez, ana kadın karakter pasif durumdadır. Asiye’nin aksine Elizabeth yıllarca evde Victor'la evlenmeyi bekler, son anlarında bile Victor’un gelmesini bekler. Dizide Asiye’nin, Ziya’nin sır saklar ve dengesiz davranışlarına hoşgörüsü yoktur.
200 Yıllık Korkularımız
Kitabın asıl yazıldığı dönem ve günümüz benzer problemleri taşıdığından olsa gerek, Yaratılan dizisi Netflix’te hem detaylı dekoru ve konusuyla izleyenlerin ilgisini kazanmayı iki yüzyıllık konusuyla başarmıştır. Geliştirilmiş virüsler, akıllı cihazlar ve hatta yapay zeka... Her gün teknoloji hız kesmeden devam eder ve insanlar kendilerini ansızın yeni şeylerlin içinde bulur. Sanatçıya gerek kalmadan çizilen resimler, söylenen şarkılar, çevrilen eserler insanı hayatının devamlılığı için strese sokar -ki geçenlerde çözdüğüm robot musun doğrulaması hiç kolay değildi-. Frankenstein canavarıyla beraber öldü ve o evrendeki tehdit sona erdi. Bizim için aynısı geçerli mi?
Anahtar Kelimeler: Netflix, Yaratılan, Dizi, Uyarlama, Frankenstein, Prometheus, Bilim Kurgu, Gotik Edebiyat
Kaynakça
Shelley, M. (2018). Önsöz. V. Atayman (Ed.), Aşk ve gurur içinde (s. 9). Bordo Sı̇yah.
Karadoğan İsmayılov, E. & Sunal, G. (2013). “Frankenstein ya da Modern Prometheus” Romanının Sinemaya Uyarlanması . Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 4 (1) , 199-222.
Sıla Aras
Yücel Kültür Vakfı
Gönüllü Yazar
YKV Content:1517